Kovid-19 Salgını ve Psikoloji Yönetimi

Hayatın anlamını yakalamak

Karantina dönemlerinde faaliyetler azalır, hayatlar kısıtlanır. Dahası öğrencilerin okulda olamamalarından ötürü sosyalleşme gereksinimleri karşılanamaz. Bu nedenle hem kendimizin ve hem de öğrencilerimizin psikolojik sağlık ve manevî esenliklerini korumak için tedbirler almalıyız.

Öğrencilerinizle beraber;

Hayatınızın bir amacı ve anlamı olduğuna inanın.

Kendinizi tanıyın, kendinizi bilin.

Size ait sevdiklerinizle beraber yaşayacağınız bir hayatınız var. Bu hayata sahip çıkın ve bu hayatı koruyun.

Kendinizi her yönde ve sürekli geliştirin.

Hayatınızı iyi yönettiğinizden emin olun.

Samimi ilişkiler içinde olduğunuz; insanlarınız, dostlarınız, yol gösterenleriniz olsun.

Nasıl?

Karantina dönemleri, Kovid-19 kapanmalarında olduğu gibi günlük yaşamın akışını engeller. Faaliyetlerimiz azaldığında hayatlarımız kısıtlanır. Bu nedenle şahsımızın, çocuklarımızın ve öğrencilerimizin psikolojik sağlığını koruma ve manen de güçlü tutma konusunda daha bilinçli olmalı ve daha aktif rol almalıyız.

Amerikalı psikolog Carol Ryff'a(*) göre "normal koşullarda, gündelik hayatımız, genellikle çok fazla çaba göstermeden psikolojik sağlığımızı korumamıza yardımcı olur: İş ortamı; yeni insanlarla tanışmanın olumlu etkisi; tarihî veya doğal, güzel bir mekânı ziyaret ederken duyulan mutluluk; bir hayır kuruluşunda insanlara faydalı olmak için çalışmak; arkadaşlarla, dostlarla beraber olmak; ailemizle vakit geçirmek gibi." Ryff'ın Ruh Sağlığı/Esenliği Modeli üzerinden salgın ve karantina dönemleri için öneriler geliştirilebilir. 2020 yılı Dünya Ekonomik Forumu'nda dile getirilen bu yaklaşımı kendi değerlerimiz ile ele alıp uyarladığımızda aşağıdaki önerilerin bize katkı sunacağını ve bizim için faydalı olacağını söyleyebiliriz.

Bu yaklaşımla:

1. Hayatınızın amacını ve anlamını keşfedin

Kovid-19 gibi salgınların oluşturduğu sorunlarla başa çıkabilmenin en etkili ve insanî yolu şüphesiz kendimize ve başkalarına göstereceğimiz; şefkat, merhamet ve nezaketten geçer .

Hayatınıza neyin anlam kattığını düşünün. Çünkü anlam arayışı insanoğlunun en büyük çabasıdır. Sizin için en önemli olan nedir? Eğer dindarsanız, bu zorlu dönemleri sağlıklı bir şekilde atlatabilmek için inancınızın sizi nasıl güçlü tutacağını rahatlıkla hissedebilirsiniz.

Değilseniz, yaşamda neyin anlamlı olduğunu düşünmek veya tartışmak yardımcı olabilir. Bunu başka biriyle konuşmak için zaman bulmak bile büyük bir fark oluşturabilir.

2. Özerkliğinizi koruyun/pasif ve bağımlı olmayın/aktif olun

Kısıtlamalara rağmen özerklik duygusunu korumanın, ilkelerinize göre yaşamanın yollarını bulun. Hayatınızın hangi yönleri üzerinde kontrolünüz var? Sorusuna cevap arayın. Örneğin, televizyon izlemek için -size dayatılanın aksine- ne kadar zaman harcayacağınızı, ne kadar düzenli olacağınızı ve ne yiyeceğinizi kontrol edebilirsiniz. Sadece pasif bir şekilde bekleme hatasından kaçının. Haftalık planlarınızı ve günlük programlarınızı yazarak zamanınızı nasıl geçireceğinizi belirleyin; ne zaman uyanacağınız, günlerinizi nasıl geçireceğiniz, spor/egzersiz için, okumak için, aileniz için ne kadar zaman ayıracağınız; çalışmayı ne zaman bırakacağınız vs.

3. Beşikten-mezara kadar yolda olun, (sürekli-hayat boyu) kendinizi geliştirmeye çalışın

Bir şeyi öğrenmek için yola koyulun. Yani öğrenme yolculuklarına çıkın. Meselâ bir dili öğrenmeye başlayın. Bir dili böyle bir süreçte kâmilen öğrenmek elbette çok zordur ancak öğrenmek ve kendinizi geliştirmek için zaman ayırmanız önemlidir. Buna yeni başka şeyler öğrenme veya sağlıklı kalma çabalarını da ekleyin. Öğrenme veya egzersiz hedeflerinizi belirlerken, ilerlemeyi izlemek ve gelişimden tatmin olmak için ulaşılabilir hedefler belirleyin. bir tane uzun vadeli hedef yerine, kendinize kısa vadeli ve ikincil ancak gerçekleştirilmesi mümkün olan hedefler belirleyin.

4. Hayatınızı iyi yönetin; iyi planlayın, doğru yaşayın

Faaliyetlerinizde çeşitlilik olduğundan emin olun ve kayıtsız, duyarsız olmaktan kaçının. Evinizden çıkmayacak olsanız bile, doğru bir zamanda uyanmak ve erken kalkıp güne zinde başlamak önemlidir. TV ve dijital teknolojilerin, gecenizi (istirahat zamanınızı) yok edip, gündüzünüzü elinizden almasına izin vermeyin. Sağlıklı bir rutin oluşturmaya gayret edin; aile, iş-okul, öğrenme ve fiziksel aktiviteler arasında dengeli yeni bir program yapmayı düşünün.

5. Güçlü ve olumlu ilişkiler içinde olduğunuz insanlarınız olsun

Sevdiklerinizle; akrabalarınızla, arkadaşlarınızla, dostlarınızla şahsen görüşmenizi engelleyen kısıtlamalara rağmen, e-posta, sosyal medya, telefon veya görüntülü sohbet uygulamaları aracılığıyla kişisel ilişkilerinizi sürdürmeye çabalayın. Evet, hepimiz Zoom'dan bıktık (Zoom Yorgunluğu) ama bunu sevdiklerinizle bağlantı kurmaktan kaçınmak için bir bahane olarak kullanmayın. Başkalarının, özellikle de ait olduğunuz toplum içinde güçsüz ve savunmasız olanların iyiliğine aktif bir şekilde katkıda bulunmaya, onlara yardımcı olmaya çalışın. İhtiyaç sahiplerine yardım etmek için gönüllü olmanın bilinciyle güvenli/güvenilir olduğundan emin olduğunuz yerel bir hayır kurumuna dahil olmayı düşünün.

İnandığınız, sağduyusuna ve düşüncelerine güvendiğiniz, dertleşebileceğiniz, danışabileceğiniz yol gösterici bilge insanlarınız olsun. En önemlisi aile içi ilişkilerinizi ve komşuluk ilişkilerinizi güçlü tutmaya gayret edin.

6. Kendinizi tanımaya çalışın

Kendinizi daha iyi tanımak için salgın döneminden yararlanın. Kendi güçlü yönlerinizi keşfedin ve onlara sahip olduğunuz için şükredin. Bunu yapmanın bir yolu, güçlü yanlarınızın ne olduğunu anlamanıza yardımcı olacak çalışmaları (kitap, yazı vs.) okuma ve incelemenin yanında daha önemlisi, 'kendiniz üzerine' yeterince düşünün ve kendinizi tanımaya/anlamaya çalışın. Salgın sürecini her yönden sağlıklı bir şekilde aşmak için güçlü yönlerinize güvenin ve bu salgın sona erdiğinde bunları daha geniş bir şekilde kullanmanın yollarını şimdiden düşünün.

Bir sağlık planı oluşturarak zihinsel sağlığınızı korumak için ferasetli davranmak faydalı olacaktır. Ayrıca, KOVİD-19'un geniş kapsamlı sonuçları ve etkileri ile mücadele etmeye devam ettiğiniz müddetçe, zihinsel direncinizi ve ruh sağlığınızı korumak daha çok mümkün olabilecektir.

En önemlisi, bunların küresel olarak bizim için zor zamanlar olduğunu kabul etmeliyiz ki ister biz, ister sevdiklerimiz virüsten doğrudan etkilenmiş veya dolaylı olarak salgının etkilerine maruz kalmış olalım. Muhakkak ki herkes, KOVİD-19'un muazzam gücüyle başa çıkmak için kendi yöntemlerini geliştiriyor ve bu yöntemlerle elinden gelenin en iyisini yapmaya çabalıyor. Muvaffak olabilmenin en olumlu ve insanî yolu, kendimize ve başkalarına karşı şefkat, merhamet ve nezaket göstermekten geçiyor.

(*) Carol Ryff'ın Ruh Esenliği/Sağlığı Modeli